ĐẶC THÙ CỦA NGHỀ DỊCH TÀI LIỆU KỸ THUẬT VÀ KHÓ KHĂN CỦA NGHỀ NÀY

[DICHTHUATNHANH.VN]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Khoa học – kỹ thuật là một trong những lĩnh vực ngày càng phát triển không ngừng trên toàn thế giới. Những nước phát triển như Anh, Mỹ, Nhật… luôn là những quốc gia dẫn đầu về lĩnh vực này. Mỗi năm có hàng ngàn những phát minh, sáng chế trong lĩnh vực khoa học – kỹ thuật ra đời đã góp phần thay đổi cuộc sống và văn minh của thế giới. Để bắt kịp với thế giới thì Việt Nam nói riêng và các nước đang phát triển nói chung phải chọn cho mình con đường thông minh nhất là đi tắt đón đầu, ứng dụng những kiến thức được các nước phát triển nghiên cứu, thử nghiệm thành công vào nền khoa học – kỹ thuật quốc gia để từ đó rút ngắn con đường đến với nền văn minh của toàn nhân loại. Tuy nhiên, để những văn bản này có thể ứng dụng rộng rãi đưa vào đời sống hàng ngày một cách hiệu quả thì chúng phải được dịch thuật, việc chuyển đổi ngôn ngữ sang Tiếng Việt, điều này đòi hỏi một lực lượng dịch thuật không chỉ có kiến thức về ngôn ngữ chung mà còn phải có kiến thức sâu rộng về ngôn ngữ đặc thù trong kỹ thuật. Trong bài viết này, tác giả sẽ gửi đến bạn đọc những cảm nhận về nghề Dịch thuật tài liệu kỹ thuật và những khó khăn của nghề này.

Thông thường, một bộ tài liệu kỹ thuật sẽ có rất nhiều phần và nhiều chương khác nhau, số trang của bộ tài liệu tất yếu cũng nhiều hơn so với các loại tài liệu thông thường, việc dịch thuật cũng trở nên khó khăn và phức tạp hơn rất nhiều. Để dịch được một bộ tài liệu từ tiếng nước ngoài sang Tiếng Việt, không chỉ đòi hỏi người dịch thuật phải có hiểu biết về ngôn ngữ mà còn cần phải có một tư duy logic, đầu óc biết phân tích, sử dụng và sắp sếp ngôn từ, ngữ nghĩa sao cho phù hợp và mang lại ý nghĩa đúng với chuyên ngành của nó; làm sao để người đọc khi đọc bộ tài liệu kỹ thuật phải hiểu chính xác nghĩa và ứng dụng được những kiến thức của bộ tài liệu vào cuộc sống. Nghề dịch tài liệu kỹ thuật và khó khăn của nghề này mang lại đòi hỏi những chuyên viên dịch thuật phải có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng và cẩn thận về kiến thức ngôn ngữ, đó là sự thông thạo từ vựng chuyên ngành đa dạng, để có thể dịch thuật hiệu quả, tôi khuyên bạn phải nên sở hữu cho mình những cuốn từ điển chuyên ngành về lĩnh vực dịch thuật, có như vậy thì mới giải quyết được những từ ngữ đúng với chuyên ngành của ngôn từ chuyên ngành. Chỉ riêng Tiếng Anh các bạn đã có thể tìm mua cho mình khá nhiều cuốn từ điển gối đầu giường trong lĩnh vực kỹ thuật như: Từ điển Điện và Điện tử Anh – Việt, Từ điển Khoa học và kỹ thuật Anh – Việt của NXB Khoa học kỹ thuật hay Từ điển về khoa học của tác giả Phan Văn Đáo… đây là một vài cuốn từ điển tiêu biểu cho chuyên ngành về kỹ thuật mà ta có thể sử dụng như một công cụ hỗ trợ đắc lực trong việc dịch thuật tài liệu kỹ thuật. Để đơn giản hơn, vào thời đại công nghệ thông tin và internet phát triển như hiện nay, người dịch thuật cũng có thể sử dụng những loại từ điển được cài trên máy tính hay sử dụng internet để tra từ vựng trực tiếp, như vậy sẽ tiết kiệm được cả về thời gian lẫn chi phí. Nếu như những văn bản thông thường tiếng nước ngoài khác cần dịch thuật, phần lớn ngôn ngữ sẽ thân thuộc, gần gũi và người đọc có thể hiểu ngay, tuy nhiên đối với tài liệu kỹ thuật, điều khó ở đây là làm sao khi dịch ra Tiếng Việt thì ngữ nghĩa phải thoát ra, không gây rối rắm và tối nghĩa cho người sửu dụng tài liệu đó. Cách dịch sát nghĩa của từ sẽ có lợi thế là các từ vựng được chuyển trực tiếp, rõ ràng sang Tiếng Việt; nhưng nhược điểm lớn nhất chính là việc một số từ xuất hiện dư thừa và gây khó hiểu cho người đọc. Chính vì lẽ này, khi dịch tài liệu kỹ thuật đòi hỏi chuyên viên dịch thuật phải sử dụng kết hợp được giữa phương pháp dịch rõ nghĩa từng từ và dịch thoát nghĩa của câu. Dịch rõ nghĩa sẽ làm cho văn bản có tính chính xác cao hơn nhưng đồng thời dịch thoát nghĩa sẽ hỗ trợ trong những câu khó hiểu, phức tạp giúp người đọc thẩm thấu nội dung nhanh hơn. Vì đặc thù của nghề dịch tài liệu kỹ thuật và những khó khăn của nghề này mà đòi hỏi chuyên viên dịch thuật sau khi đã hoàn thành bản dịch sơ bộ thì phải có sự kiểm tra và chỉnh sửa lại một cách cẩn thận, để đảm bảo bộ văn bản có tính chính xác cao nhất so với bản gốc và từ ngữ sau khi dịch thuật không làm mất đi ý nghĩa ẩn chứa trong ngôn ngữ vốn có của bộ tài liệu. Không chỉ dừng lại ở việc tự kiểm tra, để đánh giá chính xác hơn, người dịch thuật nên có sự tham khảo ý kiến từ độc giả xung quanh như thầy cô, bạn bè, diễn đàn khoa học… để đảm bảo rằng kết quả cuối cùng là bản hoàn chỉnh nhất. Và cuối cùng của khâu dịch tài liệu kỹ thuật sẽ là định dạng văn bản chính xác để có thể xuất bản được. Sau khi hoàn thành những việc trên thì nghĩa là bạn đã hoàn thành một nhiệm vụ lớn trong nghề dịch thuật tài liệu kỹ thuật.

Trong suốt quá trình dịch thuật, tôi tin chắc rẳng, chuyên viên dịch thuật phải luôn tập trung cao độ và làm việc một cách nghiêm túc thì mới có thể tạo ra một bộ tài liệu dịch thuật có chất lượng. Với một số chia sẻ của tác giả về đặc thù của nghề dịch tài liệu kỹ thuật và những khó khăn của nghề này ở trên, hi vọng sẽ mang đến cho bạn đọc một cái nhìn chung nhất về nghề này và sự trân trọng những tác phẩm dịch thuật trong lĩnh vực kỹ thuật, sử dụng chúng đúng mục đích và hiệu quả nhất.