Mẹo phát âm tiếng Việt chuẩn cho người nước ngoài

[hoctienganh]

Hệ thống quảng cáo SangNhuong.com

Phát âm là vấn đề cần thiết khi học tiếng Việt vì nếu nói sai ngữ pháp người Việt có thể hiểu ý bạn muốn trình bày, nhưng nếu nói không đúng một từ thì người Việt không thể biết được ý của bạn. Mặc dù vậy, phát âm lại là chuyện không dễ dàng nhất cho hầu hết người nước ngoài khi dạy tiếng Việt cho người nước ngoài.

Các âm trong tiếng Việt được cấu thành khá nhiều từ: Phụ âm, nguyên âm, và thanh điệu. Vậy, làm cách nào để nói tiếng Việt chuẩn? Bài viết xin trình bày cho người học một số cách sau đây:

Đầu tiên, bạn cần nắm được rằng tiếng Việt được hình thành từ các đơn âm nên việc học phát âm sẽ theo quy trình từ phát âm âm tiết đến phát âm chuỗi âm tiết, từ phát âm chuỗi âm tiết đến phát âm câu với ngữ điệu tự nhiên.

Phát âm mỗi âm tiết

Điều quan trọng khi học phát âm mỗi âm tiết là bạn cần hiểu được tiêu chí phát âm và cấu hình miệng khi phát âm âm đó, ví dụ: phát âm ngắn gọn hay kéo dài, chuyển động của lưỡi từ khi bắt đầu đến khi kết thúc âm ra sao, bật hơi hay không bật hơi,…

Người nước ngoài học tiếng Việt là thứ tiếng thứ hai thường bị ảnh hưởng từ tiếng mẹ đẻ, vì vậy thường không nhận thấy những nét khác biệt và thường qui âm nhận được thành âm tương tự có sẵn trong tiếng mẹ đẻ. Đối với trường hợp này, cần thiết phải có giáo viên hướng dẫn để học viên có thể phân biệt và sửa lỗi ngay lập tức. Có rất nhiều học viên có thể phản ánh và hiểu đúng về các âm nhưng vẫn phát âm sai là do chưa thể tự cân bằng bộ máy phát âm theo ý muốn, trường hợp này học viên đó hiểu được lỗi phát âm của mình nhưng yêu cầu phải có sự rèn giũa cần cù trong thời gian dài để có thể phát âm tiếng Việt chuẩn.

Nhận diện và phát âm

Với mỗi người bắt đầu học tiếng Việt, đều hoang mang không biết bắt đầu học tiếng Việt như thế nào? Việc đầu tiên là phải nhận diện âm tiết. Đó là việc người học từ tiếp nhận đến khái quát hóa âm đó đến lúc có thể thực hiện hóa kiến thức của mình bằng việc phát âm. Cách để nhận diện âm tiết tiếng Việt cũng giống như khi học các thứ tiếng khác, là học viên cần phải nghe và lặp lại nhiều lần âm tiết đó. Với những âm tiết dễ nghe, có trong tiếng mẹ đẻ, người học sẽ rất dễ dàng bắt chước và phát âm chính xác. Vấn đề cần nói tới là các âm không quen thuộc (là khác nhau đối với các học viên đến từ những nước khác nhau) thì việc hiểu ra không đơn giản. Người học cần phải nghe và lặp lại nhiều lần sau đó có sự hướng dẫn của giáo viên để phân biệt các âm giống nhau mà người học không tự nhận ra được sự khác biệt.

Người học nên học theo từng cặp khác biệt. Ví dụ, những học viên từ Nhật Bản hay Hàn Quốc thì có thể nhầm lẫn giữa âm [v] (v) và [b] (b) rất cao, còn học viên là người nói tiếng Anh thường hay không phân biệt được âm [c] (c,q,k) và [o] (kh),…Biết được mình nhầm lẫn giữa những âm nào, học viên nên thường xuyên nghe và phát âm liền mạch những âm đó, tập trước với những từ quen thuộc và có cấu trúc âm tiết đơn giản, sau đó với những từ phức tạp hơn. Ví dụ, học viên nên lập bảng như sau:

[v] (v)

[b] (b)

[c] (c,q,k)

[o] (kh)

và

Bà

có

khó

về

bề

cá

khá

việt

biệt

cám (ơn)

khám

Rèn luyện phát âm và luyện nghe luôn đi cùng với nhau. Người học nên dùng audio hoặc nhờ người dạy phát âm để nghe đi nghe lại và đưa ra chuẩn từ vừa được nói, ngược lại học viên cần luyện tập để phản xạ phát âm thật nhanh từ mà người hướng dẫn yêu cầu. Qúa trình rèn luyện ban đầu rất khó khăn, tốc độ chậm nhưng sau đó sẽ nhanh hơn, nếu không luyện tập thường xuyên, người học sẽ rất dễ bỏ quên các âm đã học. Do đó, con đường ôn luyện yêu cầu phải lâu dài, người học cần kiên trì cho đến khi người học có thể làm quen và phát âm đúng âm bất kỳ lúc nào.

Rèn luyện khả năng phản xạ

Sau khi đã điều khiển được các âm, người h ọc cần chuyển sang bước ôn luyện để nâng cao khả năng phản xạ với mỗi từ. Trong bước này, luyện tập với giáo viên mang lại hiệu quả tốt hơn. Học viên sẽ nói cho tất cả các từ mà giáo viên chỉ (các từ đã được học trong bài học), lưu ý người học cần luyện phát âm chuyển đổi giữa các từ có thanh điệu khác nhau để tập phát âm thanh điệu, nhịp độ chuyển đổi có thể từ chậm đến nhanh dần. Ví như, phát âm các từ trong bảng dưới đây:

nho

nhò

nhó

nhá

nhâ

nhọ

nhô

nhồ

nhố

nhổ

nhỗ

nhộ

nhơ

nhờ

nhớ

nhở

nhì

nhợ

nhu

nhù

nhú

nhủ

nhũ

nhụ

như

nhừ

nhứ

nhử

nhữ

nhự

Phát âm chuỗi âm tiết

Người học có thể phát âm được từng âm tiết không có nghĩa là luôn phát âm chính xác âm tiết trong một chuỗi nhiều âm tiết. Học viên cần phải luyện tập kỹ năng phát âm chuỗi âm tiết vì sự thật là nói năng, một ý cần nói thường là một câu với nhiều từ phối hợp với nhau.

Thường học viên sẽ phạm lỗi về thanh điệu khi phát âm một chuỗi âm tiết (đặc biệt đối với các học viên mà trong tiếng mẹ đẻ không có thanh điệu). Thậm chí học viên có thể phát âm đúng thanh điệu khi phát âm từng âm tiết cũng không có nghĩa là sẽ vẫn chuẩn khi phát âm một chuỗi có cùng hay không cùng âm điệu. Để khắc phục lỗi sai này, học viên cần phải luyện tập theo hướng chuyển đổi liên tục giữa các thanh điệu. Ví dụ, nếu học viên phát âm âm thanh ngang giống thanh huyền sau khi nói thanh huyền thì cần phải luyện tập theo trình tự: “huyền-huyền-ngang”.

Dưới đây là một số hướng ôn luyện phát âm chuẩn thanh điệu trong chuỗi nhiều âm tiết:

Câu chứa thanh ngang: Ví dụ: Tôi đi chơi Nha Trang hôm qua.

Câu chứa thanh huyền: Ví dụ: Bà Tùng vừa về nhà mình hồi chiều.

Câu chứa thanh hái: Ví dụ: Thảo chỉ hái đổi mảnh vải đá.

Câu chứa thanh ngã: Ví dụ: Gã đã vẽ kỹ lưìng mãi.

Câu chứa thanh sắc: Ví dụ: Nó muốn nói với má: nó rất cố gắng.

Câu chứ thanh nặng: Ví dụ: Một chuyện thật tội nghiệp tại bệnh viện: chị bị đụng thật nặng.

Ngang-sắc-ngang: Ví dụ: không có chi, đi với tôi, xem máy bay, mua áo mưa,...

Sắc-ngang-sắc: Ví dụ: thấy anh ấy, tối hôm đó, mấy con chó, khó khăn đấy,…

Ngang-nặng-ngang: Ví dụ: đi chợ đêm, bưu điện xưa, viên kẹo to, nghiêng một bên,…

Nặng-ngang-nặng: Ví dụ: một con bọ, thị ba rọi, chục viên kẹo, quẹo xe lại,…

Trên đây là cách giúp người học luyện tập cách phát âm chuẩn tiếng Việt. Tuy nhiên, phát âm chính xác khi dùng ngoại ngữ là một điều tuyệt vời khó đạt đến hoàn hảo. Cách thức ôn tạp đạt được hiệu quả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sự kiên trì hay ngữ cảm của học viên.

Hy vọng bài viết sẽ giúp người học có những bước cơ bản về phát âm trong thời điểm đầu học tiếng Việt, tạo cơ sở cho những giai đoạn nâng cao về sau.



Today Educaiton - Cung cấp giáo viên bản ngữ chất lượng