Đăng kýHỏi và đápThành viênLịchSearchToday |
Tắm tiên tắm truồng từ xưa đến nay | ![]() |
#1
|
|||
|
|||
![]() giá như ngày nay , nhiều người Việt xa lạ với tục tắm truồng thì hồi đó nó rất phổ thông như một thói quen sinh hoạt hằng ngày mà không ai phải ngượng , cũng không có gì ngượng mặt hay tục bậy cả. Tục này tùy từng vùng còn tồn tại cho đến cuối thế kỷ 20 mới mất dần. Xưa kia , mỗi làng thường chỉ đào một giếng sâu lớn dùng để tắm giặt và một giếng sâu để lấy nước ăn , cố nhiên ngoài hai giếng chung này mỗi giáp hay mỗi Nhà ở nếu khá giả đều có xác xuất đào giếng nhỏ riêng nhưng đa phần sinh hoạt của làng thường cận kề bên chợ làng hoặc giếng chung - tức thị giếng làng... Nhưng có gì lạ đâu? Đã tắm thì phải 'cởi' đồ , có điều sự lạ ở đây là cái 'cởi' trong nhà tắm khác cái 'cởi' ở nơi công cộng hay giữa cảnh trời bao la. Vậy thế nào là tục tắm tiên , tắm truồng? ![]() Vét giếng ăn của làng ( ảnh xưa ). Cái giếng ăn của làng được thiết kể rất cẩn thận: từ đáy lên trên thành được xếp bằng những khối đá , gần lên miệng xây bằng gạch và vun cao thành rồi be bờ láng nền rất kỹ bằng vôi mật để nước trên bề mặt không ngấm xuống dưới. Miệng giếng tuy nhỏ nhưng lòng giếng khá rộng. Hồi xưa , người ta đã biết rõ ràng nguồn nước sạch vĩnh viễn là nhu yếu nên có những giếng ăn sâu từ 7 đến 15 thước hoặc hơn nữa. ![]() con trai và đàn bà , từ già đến trẻ , chia làm hai bên đứng tắm. Họ có xác xuất cởi trần truồng tuyệt đối , dùng gầu bằng mo cau hay bằng thùng gỗ cột dây thừng quăng xuống giếng múc nước dội lên người. Có khi người ta làm giếng hình tròn nhưng lan can lại xây vuông. Cứ đến chiều tối , khi trâu bò về chuồng rồi thì nhiều người dân ra giếng vệ sinh thân thể. Còn giếng sâu dùng tắm rửa hay giặt giũ có xác xuất làm theo hình tròn hay hình vuông có thành lan can thấp lại có bậc lên xuống giếng từ hai phía đối nhau. ![]() đạo đức thường nhật nên người ta không thấy gì đáng mắc cỡ ( ảnh xưa - triển lãm ảnh tại Hà Nội ). Vậy nhưng không ít cô cậu cứ 'một tòa thiên nhiên' , chả cần phải che chắn làm chi do Cùng một tư tưởng xưa: chuyện tắm không mặc đồ bên giếng làng không phải chuyện gì dị thường cả. Trong thật tế thì người ta cũng làm hai nơi tắm có ngăn phên vách nhưng thường cốt yếu chỉ để... Nắm quần áo chứ chả ai tắm trong đó mà cứ thiên nhiên ngồi đứng đối mặt nhau. Đàn ông thường tắm trần truồng tuyệt đối và nếu có liếc sang bên nữ cũng không có vấn đề gì. Đàn bà từ trung niên tới già và trẻ mỏ cũng tắm truồng , thanh niên thì người thì cởi áo rồi kéo váy trùm lên ngực là xong... ![]() ô kìa bóng nguyệt trần truồng tắm , lộ cái khuôn vàng dưới đáy khe... . ( thơ Hàn Mặc Tử - ảnh trên bưu thiếp xưa , triển lãm ảnh tại Hà Nội ) bởi thế trong những vùng có tục tắm tiên , tắm truồng này hầu như không có những chuyện bậy bạ lăng nhăng. Người ta tuy là từ trẻ mỏ đã nhìn thấy người lớn khỏa thân nên những ức chế dục tình có xác xuất được giải tỏa , nhất là trong một tầng lớp rất khe khắt với việc bắt nhân tình hay quan hệ dục tình ngoài hôn nhân. du lịch cửa lò gần biển. Đường kính của giếng sâu lớn này tới hàng chục thước nên hai bên đứng cách nhau khá xa. Tuy nhiên bên này , bên kia vẫn có xác xuất vừa tắm vừa chuyện trò , cười nói... âu như cũng là lẽ thường tình. ![]() Tắm tiên trung thiên đất tại Nghĩa Lộ. Làng quê heo hút thưa thớt dân , lúp xúp những mái nhà giữa chập chùng đồi núi. Chiều ra đứng cạnh cửa sổ , ông giật mình vì thấy chị chủ nhà đứng trần truồng , không mảnh vải che thân bên giếng , tay thoăng thoắt kéo nước lên dội tắm ào ào. Ông ngại ngần lật đật quay ngoắc vào , tuy là do chị nhiều tuổi ( thật ra chị mới ngoài ba mươi ) , đã có chồng con nên không thèm giữ kẻ... Thành ra cứ thiên nhiên tắm táp hay dám chừng do tính tình chị ta... Bướng dở! Những làng gần sông nước thì nơi giang biên trở thành bãi tắm cộng đồng vào mỗi chiều tà , sau khi xong việc đồng áng. Nước lớn , người ta cởi quần áo vắt trên bờ rồi xuống sông hòa mình với dòng nước. Mùa cạn , mực nước xuống thấp , họ cứ thế nồng nỗng xuống bậc múc nước lên bờ dội tắm , xem đó là việc thiên nhiên , ai cũng thế. Năm 1944 , người chú họ xa của tôi rời Hà Nội về vùng xa Phú Thọ dạy học trường làng và ở nhờ nhà người quen cũ. Lúc ấy , 'cụ chú' mới chỉ là một thanh niên mặt mũi sảng khải vừa tròn 23 cái xuân xanh ( ông già vừa mất năm rồi ). ![]() Tắm tiên: một tục lệ hào phóng đang mất dần... Thấy ông , cô gái trố mắt ngạc nhiên hỏi 'sao chú tắm mà... mặc quần?'. Rồi cô gái thật thiên nhiên thoát y hết cả , vắt đồ lên dàn tre phơi gần đó và múc nước dội thật vô tư. Tay cô kỳ cọ , miệng luyên thuyên hỏi đủ thứ chuyện thành thị mặc cho ông trong lòng ngượng chín người. Giấc tranh tối tranh sáng tối , ông ở trần mặc quần cộc ra giếng. Dội nước được dăm phút thì thấy cô nử tử tuổi chừng đôi tám ( ngày xưa , từng này tuổi là chuẩn bị về nhà chồng ) nử tử lớn của chị chủ nhà vắt khăn ra giếng tắm. nhìn thấy ở các bản làng. Thiếu nữ tắm trần thảng hoặc vẫn Hóa ra đạo đức bao đời nay ở nơi đó vẫn vậy: các cô có xác xuất ngại ngùng đỏ mặt khi trai làng tán tỉnh nhưng tắm truồng ngoài giếng trong vườn nhà lại là chuyện cố nhiên như ai cũng phải thế , chả ai săm se áy náy gì! Ở miền núi , nơi có nguồn nước chảy ra thành vũng lớn thiên nhiên có cây mọc hay đá chắn làm đôi bên là trở thành bến tắm , nam nữ cứ trần truồng xuống hòa mình giữa dòng nước theo bên của mình. Có bản thì nụ cười kín đáo hơn , các cô xuống nước đến đâu thì cởi đến đó , chiếc váy dài nâng dần lên theo thân hình , rồi đội lên đầu hay đặt trên các hòn đá. Thỉnh thoảng cả bản tắm chung một con suối dài thì đoạn trên phía thượng nguồn nhường cho phụ nữ , đoạn dưới là cho con trai. Ví như ít người thì trai gái có xác xuất tắm cùng trong một đoạn , vẫn thảo luận câu chuyện ruộng ở đồi núi bình thường nhưng tuyệt đối con trai không đụng chạm đến người nữ vì sẽ bị bản mường trừng phạt nặng lắm. ![]() ). Tiền nhân vẫn tắm thật vô tư ( ảnh xưa trong triển lãm ảnh HN Ở Nam Hà , tại một vùng sông nước: đến tận những năm 1990 , các nữ sinh Vùng đất cứ chiều đến là kéo quần lụa trùm lên bộ ngực rồi nhảy ùm xuống sông , khi đã ở dưới nước thì cởi bỏ áo. Hiện ở Mai Châu có một đôi nguồn suối tắm như vậy , tuy nhiên trừ những người già và trẻ mỏ còn phần đông thanh niên bây chừ đã nụ cười kín đáo hơn ngày xưa. du lịch cửa lò giá rẻ. tập tục hào phóng nhưng trong sáng này đến những năm 1945 cơ hồ biến mất ở Bắc Ninh , Hải Dương , Hải Phòng nhưng ở các vùng Thanh Hóa , Hòa Bình , Phú Thọ Vẫn kéo dài đến những năm 1965. ![]() tại Tây nguyên ( ảnh xưa ). Người ta dùng ống tre dẫn nước từ núi về nơi tắm giặt Tắm tiên và tắm truồng có lẽ là tập tục rất lâu đời của thổ dân Nam Á xưa. Hưng thịnh tộc Nam Á xa xưa cả con trai để mình trần và chỉ quấn một cái váy. Đàn ông Việt cổ cũng ở trần cả ngày và đóng độc một chiếc khố , phụ nữ thỉnh thoảng cũng bận như vậy , nhất là trong các tộc người Tây Nguyên. Vài tộc người phụ nữ quấn ba khoang: váy , khăn che ngực và khăn đầu. Trong y phục Mường , ba khoang này trở thành khăn che đầu và váy với cạp cao có hai phần làm gọi là “Rang trên” và “Rang dưới” cộng thêm chiếc áo khóm ngắn. Khí hậu nóng ẩm mưa nhiều , rừng và sông hồ dày đặc , con người thuần phác sống tự do hào phóng , ngày nào cũng làm tiên chả vui sao? ![]() Áo mông váy xòe Vẫn đấy nhưng miệng các cô chuyên chú liếng thoắt qua điện thoại di động , trai vùng cao săm se lau rửa chiếc xe gắn máy mới cóng - nhà nhà cơi rộng , đường dẫn nước về cho từng căn khiến nhà tắm riêng của từng hộ cũng thành chốn chẳng thể thiếu: nét văn hóa tắm tiên , tắm truồng ngày xưa nhạt phai cơ hồ mất hẳn. Nhiều năm nay: nét văn hóa ấy mai một dần. 'Một đống' văn mình từ miền xuôi tràn về đến những bản mường xa xăm nhất với các kiểu cách Trang điểm , xúng xính quần áo như mốt thành thị. ![]() Săn ảnh: cái Ấy là mần răng cho có được bức ảnh đẹp và cách gì để người xem ảnh đó . dưới cái nhìn đáp ứng các tiêu chuẩn thẩm mỹ và sự nhạy cảm và trong sáng.. Ít vì đại đa phần người ta về nhà tắm , ít vì người vùng xuôi cứ hay tò mò ngắm nghía , xoay phim... rồi những cái đầu 'trục trặc' ở thành thị lại bàn tán lung tung trong ý nghĩ đen tối , thui chột cả một nét văn hóa đẹp. khách sạn cửa lò gần biển. Dân phượt lê la mọi ngóc ngách vùng cao , vừa tầm bản sắc văn hóa - lại vừa thưởng lãm cảnh đẹp thiên nhiên thỉnh thoảng được tưởng thưởng bằng cảnh hiếm hoi của gái bản mường tắm ven suối... tạo ra những bức tranh đơn sơ đáp ứng các tiêu chuẩn thẩm mỹ và sự nhạy cảm vô cùng nhưng những cảnh ấy bây chừ ít lắm. ![]() mó nước nóng Tú Lệ. ại t Tắm truồng Chả biết được... Người ta chán văn minh hay người ta luyến tiếc muốn tìm lại một chút gì đó của thời xưa cũ? có lẽ Trời xui đất khiến: người thành thị bây chừ lại tự tìm đến cái thú tắm tiên , ví dụ như ở bãi sông Hồng , ở các bãi biển hoang sơ và những đảo vắng người... Còn chuyện sơn nữ tắm tiên giữa rừng núi ngày hiếm hoi nên muốn có được một tác phẩm nhiếp ảnh đẹp để đời thì ngày nay các tay săn ảnh đáp ứng các tiêu chuẩn thẩm mỹ và sự nhạy cảm phải dàn dựng cùng người mẫu. Ảnh có xác xuất đẹp thật , thanh tú cả lòng nhưng cái hồn thì mần răng có xác xuất sánh được sự đơn sơ , và trong sáng không vương chút bụi hồng của những cô gái khỏa trần dưới dòng suối giữa rừng núi vùng cao ngày ấy? khách sạn cửa lò giá rẻ. Vậy nên tục lệ trên dần phai nhòa , các cô gái cùng tắm tiên bên giếng làng giờ chỉ còn sót lại một đôi chốn ở Tây nguyên. Tắm tiên nơi công cộng cũng còn vương lại tại vài mó nước nóng ở Nghĩa Lộ , Tú Lệ... [ulist] [*]Theo Người hiếu cổ [/ulist] |